In dit Bokslag Bulletin schrijven we iets over zaken die we tegenkomen in onze praktijk. Deze keer over ‘piekergedrag’.
Wat ons opvalt bij veel mensen is dat ze lopen te ‘piekeren’. Je kunt dan wel zeggen ‘stop nou eens een keer met nadenken’ maar dat lukt op een of andere manier niet. Het is logisch dat je over dingen nadenkt, je moet tenslotte ook beslissingen nemen en dan is het handig als je de kaders verkend hebt. Het nadenken over onderwerpen heeft dan ook als doel dat er een actie op volgt. Je denkt na om vervolgens een beslissing te nemen. Je denkt na over welke vakantiebestemming je gaat kiezen en op een gegeven moment boek je een camping. Dat is een nuttige manier van nadenken.
Piekeren is nadenken zonder dat dit tot actie leidt. Als je piekert heb je last van een eindeloze reeks gedachten die je moeilijk kunt stoppen. Die gedachten beginnen vaak met de woorden ‘Wat als…?’ ‘Stel dat…?’ In het geval van de vakantiebestemming kan ik me voorstellen dat je bang bent dat het tegenvalt. En het is ook wel een héél eind rijden enz. Dat zijn dus dingen die je niet van tevoren kunt overzien. Er groeit een soort angst dat het niet goed zal gaan en dat is een voedingsbodem voor piekergedrag.
Piekerend nadenken over dingen leidt niet tot oplossingen maar het versterkt het gevoel van angst. Je gaat piekeren als je het overzicht niet hebt, als je voor je gevoel de regie aan het verliezen bent. Dat kan zijn omdat er dingen in de omgeving gebeuren die je niet had zien aankomen of bijvoorbeeld omdat het leven wel erg complex aan het worden is. Veel jongeren blijken last te hebben van piekergedrag omdat de wereld om hen heen te complex aan het worden is. Voor je gevoel moet je veel beslissingen nemen over onderwerpen die je niet overziet. Vroeger hadden we één aanbieder van nuts-voorzieningen: het GEB. De prijs stond vast en ik hoefde niet ieder jaar te bedenken of ik een ander contract wilde of niet. Dat ligt nu met de vrije markt wel wat anders: als ik er zelf niet aan denk dan word ik wel gebeld door een energieleverancier die een verleidelijk aanbod doet. Tegelijkertijd lees ik in de krant dat er oplichters bezig zijn om mensen te verleiden tot wurgcontracten. Tja, waar doe ik goed aan? Een collega van me stapt ieder jaar over en doet daar zijn voordeel mee … Kortom; je hebt het overzicht niet en gaat dan nadenken om maar geen foute beslissing te nemen. Je wilt immers niet falen.
Psychologisch gezien is er bij piekergedrag sprake van angst. Je bent bang voor iets wat je niet (over)ziet. Angst stimuleert de productie van het stresshormoon cortisol. Je wordt alert en het lichaam bereidt zich voor om in actie te komen maar je weet niet waarheen. Er zitten wolven in het bos maar je ziet ze niet.
Hoe stop je met piekeren? https://mentaalbeter.nl/artikelen/10-tips-om-te-stoppen-met-piekeren/
Als je piekert dan worden je gedachten één grote bloemkool. Dat is doodvermoeiend en het levert niets op. Handig als je handvatten hebt om het patroon te doorbreken. Word je ten eerste bewust van het feit dát je piekert. Realiseer je dat je in rondjes aan het denken bent en telkens weer bij hetzelfde uitkomt.
- Piekeren stopt pas als je een beslissing genomen hebt. Dat kan zijn: ‘
- ‘ accepteren dat iets nu eenmaal zo is en dat je het niet kunt veranderen
- Doorschuiven in de tijd (‘ik bel morgen mijn collega en vraag hem of …’ of ‘het is nu niet zinvol om hierover na te denken; volgende week dinsdag ga ik daar even voor zitten’
- Direct actie ondernemen: ‘ik ga nu bellen, dan weet ik hoe het zit’ .
- Gedachten in je hoofd zijn ongrijpbaar. Door ze op te schrijven kan je ze beter hanteren (oftewel be-grijpen).
- Helpen de gedachten die ik heb mij verder?
- Wat kan ik tegenover de negatieve gedachten die ik heb zetten?
- Zeg hardop tegen jezelf: kappen ermee, nu even over iets leuks nadenken
- Bedenk een escape en neem een beslissing: als….. dan doe ik ….., anders ….
- Schrijf in je agenda wanneer je over een bepaald onderwerp gaat nadenken; dan verschuif je het probleem in de tijd (en zal blijken dat na verloop van tijd de scherpe randjes eraf zijn).
- Verzet je zinnen; ga desnoods een schilderijtje ophangen of onkruid wieden maar ga wat dóen.